O starim knjigama

Zemljopis Kraljevine Crne Gore 1911

Godine 1910. Knjaževina Crna Gora uzdignuta je na stepen kraljevine i po državnom rangu izjednačila se sa drugim suverenim kraljevinama, a dinastija Petrovića Njegoša je dobila status kraljevske dinastije. Proglašenje je izvršeno 28/15. avgusta 1910. godine, na pedesetu godišnjicu vladavine Nikole I Petrovića Njegoša. Sledeće 1911. godine na Cetinju je štampan “Zemljopis Kraljevine Crne Gore za učenike trećeg razreda osnovnijeh škola”. Autori su bili Đuro Popović i Jovan Roganović. Radi se o državnom izdanju štampanom u Kr. C. državnoj štampariji. Udžbenik je “Pregledala i odobrila K. C. Školska Komisija”. U nastavku teksta navešćemo delove iz poglavlja “Narod” i “Uprava”.

Narod

U Crnoj Gori žive sve sami čisti i pravi Srbi, koji govore srpskijem jezikom, a ima ih oko 300.000 stanovnika. Većina su pravoslavne vjere, a ima ih nešto malo rimokatoličke i muhamedanske vjere, ali treba znati, da smo svi srpskoga porijekla i srpske narodnosti. Narod se obično zanima zemljoradnjom i stočarstvom, a ponešto ribolovom i trgovinom; a zanatima sasvim malo.

Uprava

Crnom Gorom vlada Kralj Nikola I iz slavne srpske porodice Petrović-Njegoš. Pomoćnici su mu: narodna skupština, državni savjet i ministri. Ministarstava ima šest. Da bi se narodu dijelila pravda, ustanovljeni su sudovi svuda po državi, po selima kmetovi, po plemenima kapetani, a po nekim vjećim mjestima oblasni sudovi i veliki sud na Cetinju.

Pravoslavnom crkvom upravlja – Mitropolit; rimokatoličkom – Prabiskup, a muhamedanskom – Muftija. Sva tri upravljaju u dogovoru sa vladom crnogorskom.

Cijelu državnu upravu rukovodi KRALJ GOSPODAR.

Do 1910. godine Crna Gora je bila knjaževina, a tada se proglasila kraljevinom.

Osim Crne Gore ima još srpskih zemalja u kojima žive naša braća Srbi. Neki su kao mi slobodni, a neki nijesu, nego su pod tuđinom.

Svaki Srbin u Crnoj Gori dužan je poznati i ljubiti svoju cjelokupnu domovinu – sve srpske zemlje, u kojima žive naša oslobođena i neoslobođena braća Srbi. Nijedan Srbin i Srpkinja, ma koje vjere bili, ne smiju požaliti ni život, ni imanje za opštu srpsku slobodu, dobro i blagostanje. Treba da je brat mio, koje vjere bio, jer teško bratu bez brata.