“La Débâcle“ je pretposlednji Zolin roman iz serije “Les Rougon-Macquart”. Izlazio je u nastavcima u “La Vie populaire” od 21. februra do 21. jula 1892. godine, pre nego što ga je izdavač “Charpentier” iste godine objavio u formi knjige. Radnja romana smeštena je u pozadini političkih i vojnih nemira koji su okončali vladavinu Napoleona III i Drugog carstva 1870. godine, tj. Francusko-pruski rat, bitka kod Sedana i Pariska komuna. Uprkos neprijateljstvu kojim je u početku dočekan od strane bonapartista, monarhista i posebno veterana francuske vojske, Zolin roman “Debakl” doneo je piscu ogroman komercijalni uspeh. Prodat je u sto pedeset hiljada primeraka u roku od pet meseci od objavljivanja. Na engleskom jeziku objavljen je krajem 1892. godine pod naslovom “The Downfall”, dok je srpsko izdanje pod naslovom “Slom” ugledalo svetlost dana samo nekoliko meseci kasnije, 1893. godine.
Prvi prevod i prvo izdanje na srpskom jeziku romana Emila Zole “Slom” objavljeno je 1893. godine u štampariji “Smiljevo” Pere Todorovića. Kao prevodilac potpisan je Dimitrije Mita Dovijanić (1848-1905), profesor, prevodilac, publicista i poslanik, a jedno vreme i direktor Druge i Treće beogradske gimnazije. Rodom je bio iz Cerova kod Arilja. U ovom domaćem prvom izdanju, sva tri dela Zolinog romana štampana su zajedno na 1612. stranica. Danas se smatra ekstremno retkim o čemu svedoči i podatak da se u fondovima svih srpskih biblioteka nalaze samo 4 primerka ove knjige.
Emil Zola (franc. Émile Zola; Pariz, 2. april 1840 — Pariz, 29. septembar 1902) bio je francuski književnik italijanskog porekla, osnivač i predstavnik naturalističkog pravca u književnosti. Pretstavljao je glavnu figuru u političkoj liberalizaciji Francuske. Nominovan je za prvu i drugu Nobelovu nagradu za književnost 1901. i 1902. godine. Zola, iako se oduvek smatrao francuskim piscem, zapravo je po ocu Italijan. Njegov otac, Francesco Antonio Giuseppe Maria Zolla, rođen 1795 u Veneciji, bio je mletački inženjer koji se poslom preselio u Francusku. Piščev deda po ocu, Carlo Zolla, inspektor javnih zgrada, takođe je rođen u Mlecima 1752, dok je baka koja se zvala Nicoletta Bondioli rođena na ostrvu Krfu, u periodu dok je to bila italijanska teritorija. Pradedino ime bilo je Antonio Zolla, dok je prabaka nosila ime Antonia Palatino (izvor).
Fotografije: antikvarneknjige.com, maggs.com
